HISTORIA GMINY

Z kart historii

Miejscowość Ujazd, niegdyś miasto - obecnie wieś, w średniowieczu znajdowała się na południowo-wschodnim krańcu województwa łęczyckiego; należała do powiatu brzezińskiego, kościelnie do archidiakonatu rawskiego; Wraz z sąsiadującymi wsiami Ujazd znajdował się na północno-wschodnim krańcu wolborskiego skupiska osadniczego.

W bezpośrednim sąsiedztwie Ujazdu występują wsie: na północy Niewiadów (1283 r.) 21 i Zaosie (1393 r.), na wschodzie Skrzynki (1521r.), Przesiadłów (1386 r.), Ojrzanów (1285 r.), a na południowym wschodzie Sangrodz (dawna nazwa to Sangrodź) (1335 r.) - wszystkie w parafii Małecz (1333 r.). Na południowym zachodzie wsie Bielina (1391 r.) z parafii Chorzęcin (1285 r.) oraz Olszowa (1379r.) z parafii Rosocha (1391 r.). Do ostatniej parafii mogły pierwotnie należeć położone na północny zachód od Ujazdu wsie Buków (1417 r.). i Popielawy (1431 r.), które później występują w składzie parafii Łaznów (1332 r.) erygowanej w 1431 r.

Większe skupisko wsi występuje jedynie na południowym-wschodzie gdzie wymienione już Skrzynki, Przesiadłów, Ojrzanów, Sangrodz oraz wieś parafialna Tobiasze wraz z przynależnymi do niej kościelnie Zaborowem, Komorowem i Starzycami (obecnie ta ostatnia miejscowość jest dzielnicą pobliskiego Tomaszowa Mazowieckiego) - tworzą łańcuch osiedli oddalonych od siebie od jednego do dwóch kilometrów i położonych oprócz pierwszej tj. Skrzynek, nad brzegami Piasecznicy i uchodzącej do niej z lewej strony bezimiennej strugi. W innych kierunkach najbliższe wsie (Bielina, Olszowa, Buków), z wyjątkiem Niewiadowa, znajdują się w odległości, od 4 do 5 km .

Pierwsza wzmianka o Ujeździe pochodzi z końca XIII w. (źródła pisane) W 1283 r. właścicielem wsi Ujazd był Racibor, podłowczy łęczycki, który tegoż roku kupił od Bolesława II, księcia mazowieckiego wieś Niewiadów. Synami Racibora byli prawdopodobnie Janusz i Włostow z Ujazdu, którym to w 1335r. Władysław, książę dobrzyński i łęczycki, sprzedał za 70 grzywien sołectwo we wsi Lubochnia, przy nadaniu prawa średniego dla tej wsi. Janusz, który był zapewne w 1374r. właścicielem Niewiadowa oraz Wilkucic, położonych w parafii Budziszewice, prawdopodobnie przy podziale majątku nie odziedziczył w spadku dóbr ujezdzkich, lecz przypadły one jego bratu - Włostowi.

Na podstawie ksiąg ziemskich łęczyckich i brzezińskich ustalono. współwłaścicieli Ujazdu z końca XIV i początku XV w. Przeważająca większość zapisek podaje nazwy spornych miejscowości lub miejsce pochodzenia strony przeciwnej, a to wyklucza pomieszanie naszego Ujazdu z miejscowością o takiej samej nazwie, położoną w parafii Tur, należącą w średniowieczu do powiatu łęczyckiego.

Z Ujazdu brzezińskiego (a należy wiedzieć, że istniał jeszcze Ujazd położony w parafii Tur) pochodziły następujące osoby: Mikosz vel Mikołaj, który żył w latach 1388-1405; Andrzej (1393-1414) ; Staszek (1393-1399); Sułek 1400 r.; Jan (1409-1419); Budek (1417- 1429); Zbilut (1417-1420); Małgorzata (1417-1438); Stachna i Mirochna, siostry,- 1418 r.; Stefan - 1419 r. ; Piotr - 1419 r.

Żadna z wymienionych wyżej osób nie była pochodzenia chłopskiego, gdyż przynależność stanowa tzw. "nieszlachty" jest z reguły podawana w księgach sądowych grodzkich i ziemskich, w których nie znaleziono powyższych nazwisk. Musieli być więc współwłaścicielami Ujazdu lub ich najbliższymi krewnymi, co potwierdzają dokonywane przez nich transakcje.

W 1417 r. wspomniany wyżej Jan odstąpił połowę swej posiadłości w Ujeździe siostrze Małgorzacie i kuzynowi Zbilutowi z Polanowa. Wiadomo również, że nowi współwłaściciele byli małżeństwem. W 1419 r. Jan odstąpił część Ujazdu pozostałą po Bartłomieju Piotrowi (nie mylić z późniejszym założycielem miasta Ujazdu Piotrem Tłukiem).

Najstarsza dostępna wiadomość o dobrach wyżej wymienionego Piotra Tłuka herbu Jastrzębiec w Ujeździe pochodzi z 1426 r., kiedy to kupił on od Stanisława z Ojrzanowa 300 grzywien udziału w Ujeździe i karczmę w Skoszewach, a ponadto dostał od niego udział w Zaosiu. W 1428 r. był on już posiadaczem wsi Stary Ujazd i wsi Zaborów oraz części posiadłości zwanej Ujazdem . 12.04.1429 r. Małgorzata wdowa po Zbilucie z Polanowa, sprzedała mu swoją część dóbr od rzeki Piasecznicy do wsi Olszowa i zrzekła się wszelkich praw do całej posiadłości męża w Ujeździe, która sięgała aż do Sangrodza. Zobowiązywała się również nie korzystać z lasów i pastwisk w posiadłości Piotra, za wyjątkiem części, którą kupił od Ojrzanowskiego oraz odstąpiła mu młyn w Ujeździe . Za to otrzymała starą wieś Ujazd leżącą od strony Niewiadowa oraz prawo do korzystania z lasów i pastwisk.

Do kwietnia 1429 r. uzyskał on prawa do miejscowości zwanej starą wsią Ujazd oraz do całej części wschodnio-południowej miejscowości zwanej jedynie Ujazdem, a dalej dla odróżnienia Nowym Ujazdem.

17. V. 1428 r. król Władysław Jagiełło wydał przywilej lokacyjny w Nowym Mieście Nieszawie. Oryginał dokumentu jest trudny do odczytania, zachowały się jednak dające się odczytać trzy odpisy: dwa z pierwszej połowy, a jeden z drugiej połowy XIX w. W akcie tym zakłada miasto w Ujeździe na Karczowiskach. Miasto na prawie magdeburskim ma nadane roczne jarmarki na św. Wita (15 czerwca) i św. Lamperta (19 września) oraz targ tygodniowy co sobota, a osadnicy są zwolnieni z wszelkich opłat na 20 lat.

Okoliczności dotyczące założenia miasta zapewne znacząco wpłynęły na fakt założenia parafii ujazdowskiej. Dokonał tego arcybiskup Wojciech Jastrzębiec dnia 5 września 1429 r. w Mnichowcu koło Skierniewic. Dokonał tego dlatego, że mieszkańcy założonego w lesie miasta Ujazdu, pobliskich Popielaw i Olszowy z powodu złych dróg i dużej odległości nie mogli należycie wykonywać praktyk religijnych. Założył więc we wspomnianym mieście kościół pod wezwaniem św. Wojciecha oraz św. Wita i Krzysztofa. Do parafii oprócz miast miały należeć wsie: Ujazd, Olszowa i Popielawy. Piotr ze Strykowa dla nowej parafii ofiarował darowiznę: - 2 łany (60 mórg) ziemi, 3 role i karczmę koło kościoła. Świątynię stawiano w latach 1422-1436 .

Przekształcenie wsi Ujazdu w miasto nie nastąpiło i nie mogło nastąpić od razu po wydaniu w 1428 r. przywileju lokacyjnego, ale dopiero po roku. Stało się tak głównie dlatego, że nie można było przenieść na prawa miejskie tylko części wsi i należało ją najpierw połączyć w jedną całość, co też nastąpiło 12 kwietnia 1429r.

Majątek Piotra Tłuka, który od początku lat trzydziestych rzadko używa przydomka Tłuk, a pisze się przeważnie z Ujazdu, w tych stronach początkowo był dość skromny. Ujazd nie był także siedzibą władz administracyjno-państwowych, parafii ani ośrodkiem większego skupiska dóbr. Dopiero od lat trzydziestych zaczął się szybciej rozwijać. Po 14 kwietnia 1474 r. w bliżej nieznanych okolicznościach (niektóre źródła podają, że został odsprzedany) przeszedł w ręce Stanisława Warszyckiego, który w 1476 r. odstąpił go wraz z innymi dobrami Piotrowi Duninowi z Prawkowic herbu Łabędź, który był podkomorzym sandomierskim, a później wojewodą brzesko - kujawskim.

Wszystkie przywileje nadane miastu zostały powtórzone w 1476 r. przez Kazimierza Jagiellończyka aktem dla Piotra Dunina podkomorzego sandomierskiego. Król Polski dodał jeszcze dwa roczne jarmarki na 23 czerwca i 10 sierpnia oraz zmienił targ na poniedziałek . W 1474 r. stał już w Ujeździe zamek, który król powierzył w czasie sporów rodzinnych Piotrowi Wspinkowi z Będkowa do czasu sejmu. W 1484 r. król Kazimierz Jagiellończyk dla wdowy po Piotrze Duninie Wincentynie Leżańskiej ponownie potwierdził przywileje miasta. W latach 1511-1521 r. plebanem jest Jan Skotnicki herbu Rola. W 1523 r. król Zygmunt jednym aktem potwierdził przywileje miasta i zmienił targ na wtorek. Stanisław Dunin właściciel Ujazdu był w latach 1550-1556 kasztelanem łęczyckim. Po nim dobra te przejął brat jego Wincenty, stolnik łęczycki, a jego córka Anna ostatnia z rodu w 1594 r. wnosi w posagu miasto Ujazd mężowi Pawłowi Szczawińskiem herbu Prawdzic, który piastował kolejno wysokie godności w Polsce: kasztelana sochaczewskiego, brzezińskiego, starosty sochaczewskiego, łęczyckiego, i wareckiego, wreszcie ochmistrza dworu królowej Anny Jagiellonki. Za rządów Szczawińskiego w Ujeździe bywało 3 księży, bo obok proboszcza i wikarego Szczawińscy mieli własnego kapelana. Syn jego Jan Szczawiński dziedzic miasta Ujazd i miasta Wieniawa, który zmarł 30 listopada 1615 r. w wieku 35 lat i został pochowany w kościele w Ujeździe za wielkim ołtarzem, gdzie jego żona Dorota Ukrowiecka (inne źródła- Uhrowiecka) postawiła marmurowy pomnik przedstawiający rycerza w zbroi spoczywającego na boku podpartego ręką, z następującymi napisami: u góry nad pomnikiem:

"Jan ze Szczawina Wielkiego w tym podziemny grobie Acz przyjdzie bóg świat sądzić, odpoczywa sobie Tu śmiertelne zwłoki, tu ciało schowano Dusze, przejego cnoty do nieba wezwano Przeżywszy lat 35 umarł dnia 20 Lystopada Roku Pańskiego 1612"

i u dołu nad pomnikiem:

"Tu odpoczywa sobie zasnąwszy w sen wieczny Jan Szczawiński wielkiej cnoty dziedzic tutejszy Przodków swych sławę, męstwo na sobie trzymając Umarł niebieskich pociech w nadziey zostając Na płacz wszystkim ubogim y potrzebującym Y na lament w klasztornych gmachych mieszkającym Dorota krwie przezacney Vrowieckich domu To wszystko co tu widzisz małżonkowi swemu Zbudowawszy w sierostwie szczególną została Nie dziw synogarlicy podobną byd chciała."

Nagrobek ten nadal znajduje się w barokowym kościele, wybudowanym w latach 1676 - 80 kosztem Andrzeja Olszewskiego z Olszowej koło Ujazdu, prymasa Polski, który koronował Jana Sobieskiego na króla Rzeczypospolitej.

W 1620 r. miasto ponownie zmienia właściciela na Kaspra Denhoffa herbu Świnka, który go kupuje od Szczawińskich za fundusze swej żony Aleksandry z Koniecpolskich. Ród Denhoffów pochodzący z Portugalii osiedlił się w XII w. Na Żmudzi i Inflantach. Tam właśnie Otto Denhoff był wojewodą derbskim, a brat jego Teodor wojewodą inflanckim. Ród ten żył w dobrej komitywie z dworem polskim. Wnuk Teodora, a syn Gerarda, Kasper Denhoff z tego powodu musiał w czasie najazdu Szwedów na Inflanty jako starosta laiski schronić się na dworze króla w Polsce, gdzie wkrótce uzyskał znaczne wpływy, zwłaszcza, że przy okazji zaślubin z Aleksandrą Koniecpolską porzucił kalwinizm i stał się gorliwym katolikiem. Król powierzył mu starostwo bolesławskie i radomszczańskie, a po śmierci teścia uczynił go wojewodą sieradzkim. Właśnie on został wspomnianym przeze mnie wcześniej właścicielem Ujazdu, fundując jednocześnie dla parafii piękny dzwon z takim oto napisem:

"+DOMINI VIRGINI SOSPITAERICI ET SPEI NOSTRAE DIVISQUE TUTELARIBUS ILLRMUS DNUS CASPARUS +COMES A DONHOFF PALATINUS SIRADIEN LAISCEN BOLESLAVIEN RADOMSCEN CAINEUS SUMMUS +S REGINALIS MTTIS AULAE PREFECTUS AERAMENTUM HOC INSTAURA RI CURAVIT AD MCXII".

co, jak podają źródła kościelne, oznacza "Pani Dziewicy wybawicielce i nadziei naszej i opiekunom Boskim najjaśniejszy pan Kasper hrabia Donhoff wojewoda sieradzki starosta (...) bolesławski radomszczański przełożony dworu Majestatu jego królewskiej Mości spiż ten odlać nakazał roku Pańskiego 1112." Ten zabytkowy i bardzo drogocenny dzwon miał, i co najważniejsze ma do chwili obecnej, przede wszystkim piękne brzmienie, 85 cm średnicy oraz 75 cm wysokości. Doczekał się również ładnej, choć nieco niskiej wieży (patrz fotos) z 1810 roku.

Dziwić może data widniejąca na dzwonie (patrz wyżej). Dostępne źródła próbują wyjaśniać ją na dwa sposoby:

1. Odlewnik mógł się pomylić i opuścić między literami M. i C literę D. Wtedy litery tworzyły by datę MDCXII, czyli wskazywały by na rok 1612 (Fundator Kasper Denhoff żył w latach 1588- 1645). Jednakże w tym przypadku ostatnie dwie cyfry tworzące rok 12 powinny być późniejsze, gdyż Denhoff później przybył do Ujazdu.

2. Data widniejąca na dzwonie może oznaczać rok, w którym ród Denhoffów przeniósł się z Portugalii do Inflantów, a końcowa data XII mogłaby oznaczać rok, w którym fundator dzwonu przyjął wiarę katolicką.

W II - połowie XVII Kasper Denhoff buduje nowy pałac, wykorzystując mury po zniszczonym zamku. W połowie XVII w. po upadku kościoła i parafii w Małczu, przydzielono do parafii w Ujeździe wsie: Skrzynki, Przesiadłów, Sangrodz, Niewiadów i Zaosie.

27 stycznia 1620 roku w okolicach Ujazdu, na terenie wsi Olszowa narodził się człowiek, który odegrał znaczącą rolę w historii nie tylko Ujazdu, ale również całej Polski - Andrzej Olszewski, którego ochrzczono 15 sierpnia w kościele w Ujeździe. Był on synem Waleriana i Zofii z Duninów, którzy byli dziedzicami wsi Olszowa. Andrzej dobrze się uczył. Po ukończeniu studiów w Kaliszu i Krakowie ojciec wysłał go na dalsze nauki, za namową Kaspra Denhoffa, do Rzymu i Paryża. Ukończył je doktoratem. Gdy wrócił do kraju został kanclerzem prymasa Łubieńskiego, którą to funkcję pełnił przez pięć lat, poznając przy okazji dwór królewski. Dzięki swym nieprzeciętnym zdolnościom został podkanclerzem koronnym i biskupem chełmińskim. Gdy Polskę najechali Szwedzi, Andrzej udał się razem z królem Janem Kazimierzem na Śląsk, zaś po jego śmierci decydował o elekcji Jana Korybuta Wiśniowieckiego. Kilka lat później uczestniczył w wyborze Jana III Sobieskiego, którego koronował. Król z wdzięczności wyjednuje mu arcybiskupstwo gnieźnieńskie, a później prymasostwo polskie. Andrzej właśnie polecił wybudować w 1674 roku nową świątynię, która miała powstać na miejscu starej, drewnianej, która to z kolei po 250 latach użytkowania chyliła się ku upadkowi. Po śmierci Olszowskiego w 1677 roku budowę przejął i dokończył brat stryjeczny prymasa Jan Olszewski w 1680 roku. Konsekracji dokonał wnuk Kaspra Denhoffa Jerzy Albrecht, który, podobnie jak Andrzej Olszewski, także studiował zarówno w Kaliszu jak i w Rzymie, w 1694 roku , o czym świadczy napis na odwrotnej stronie portretu, wiszącego w zabytkowej świątyni do czasów obecnych.

W 1775 r. miasto miało 52, w 1790 r. - 60 , a w 1820 r. 77 domów w tym 3 murowane. W 1789 miasto liczyło 396 mieszkańców, a za czasów pruskich żyło na terenach Ujazdu 481 ludzi, w tym 53 rzemieślników.

Apolonia Denchoff wniosła w posagu miasto Ujazd Tomaszowi Ostrowskiemu herbu Rawicz, kasztelanowi czerskiemu, któremu król utwierdził wszystkie przywileje dla Ujazdu. W 1812 r. Tomasz Ostrowski wybudował pałac drewniany na miejscu ruin poprzedniego, oraz kazał sporządzić pieczęć "Państwo Ujazd" i wybijał własne pieniądze. Postanowił również za przykładem Małachowskich z Końskich uprzemysłowić podległe sobie tereny.

Ostrowski był człowiekiem dobrze wykształconym. Urodził się w 1735 r. w Ostrowie koło Lublina kształcił się w kraju i za granicą. W młodości pełnił różne funkcje publiczne. W 1765 r. występował jako poseł w Rzymie i Berlinie, potem był wysokim urzędnikiem i pełnił funkcje przy królu. w 1793 r. po rozbiorze Polski osiadł na swoich dobrach w Ujeździe , potem przeniósł się na Ukrainę i zajął gospodarstwem . Zm. 5 lutego 1817 r. w Warszawie.

Z rodziną Ostrowskich wiąże się znaczący wzrost gospodarczy Ujazdu. W rok po rozbiorach Ujazd odwiedził król Prus Fryderyk Wilhelm. Uroczyste przyjęcie, jakie zgotowane zostało dostojnemu gościowi, podniosło rangę miejscowości, która w ówczesnym podziale administracyjnym po rozbiorach znalazła się właśnie pod zaborem pruskim. W okresie wojen napoleońskich znaczenie Ujazdu nieco podupadło, ale już w początkach istnienia Królestwa Polskiego nastąpiło ponowne ożywienie tutejszej gospodarki. Jeszcze w końcu XVIII wieku powstały tu pierwsze zakłady metalurgiczne (fryszerki), w których wytapiano stal z odkrytych w tutejszych okolicach złóż rud żelaza. Upadek przemysłu metalurgicznego związany był z przeprofilowaniem tutejszej produkcji na tkactwo, które w tamtym okresie było znacznie bardziej opłacalne wobec intensywnie rozwijającego się w centrum Królestwa Polskiego przemysłu włókienniczego. W 1823 roku ze Śląska sprowadzono tutaj pierwsze rodziny tkaczy. Pierwsze zakłady tkackie powstawały w okolicach dzisiejszej ulicy Antolin (od imienia Antoniego Ostrowskiego, który sprowadził tam wymienionych wyżej tkaczy).

Po Tomaszu Ostrowskim dobra rodzinne przejęli jego synowie: Antoni i Władysław Ostrowscy. W 1812 r. dla Antoniego wybudowano dwa pałace: Klasycystyczny nad rzeką Wolbórką, który dał początek dzisiejszemu Tomaszowowi Mazowieckiemu oraz neogotycki w Ujeździe, który zresztą istnieje do dziś. Bracia brali czynny udział w powstaniu 1830-1831. Po upadku powstania styczniowego Ujazd stracił prawa miejskie, których nie odzyskał do dnia dzisiejszego; zyskał je jednak już w 1830 roku Tomaszów. Braciom Ostrowskim władze carskie skonfiskowały wszystkie dobra, a oni zmuszeni byli wyemigrować do Paryża. W Paryżu zm. Antoni a Władysław wrócił do kraju i zm. w 1869 r. w Warszawie jako literat. W Ujeździe nie działo się w tym czasie najlepiej. W 1850 r. pożar zniszczył 47 domów w centrum miasteczka. Na 1020 mieszkańców 700 (!) zostało bez dachu nad głową.

W 1869 r. car Aleksander II pozwolił Stanisławowi Ostrowskiemu wykupić dobra rodzinne oprócz miasta Ujazd i Tomaszów, które przeszły na własność rządową. W tymże roku Ujazd utracił prawa miejskie, których nie odzyskał po dzień dzisiejszy Od tego czasu miejscowość straciła na znaczeniu i zaczęła spełniać coraz bardziej drugorzędną rolę, stając się faktycznie niewielką osadą handlową posiadającą jedynie drobne warsztaty rzemieślnicze z dominującym w regionie rolnictwem.. W 1870 r. w osadzie było 79 parterowych domów i 1190 mieszkańców, z czego 764 osoby to ludność żydowska.

Następnym właścicielem dóbr ujezdzkich był Juliusz Ostrowski, który poślubił w Paryżu w 1882 r. Marię Delfinę Tyszkiewicz, a od 1880 r. osiadł na gospodarstwie i w 1887 r. zaczął pisać i wydał "Księgę herbową rodów polskich". Ostatnim właścicielem dóbr w Ujeździe był jego syn Jan Krystyn Ostrowski do roku 1945, kiedy na podstawie reformy rolnej majątek Ujazd został rozparcelowany, a pałac bez konserwacji uległ daleko posuniętej dewastacji. Z gruntów położonych w pobliżu zabudowań gospodarczych utworzono PGR. Pamiątkę po hr. Ostrowskich w kościele w Ujeździe stanowi kaplica Matki Boskiej, dobudowana do prezbiterium naprzeciwko zakrystii przez Stanisława Ostrowskiego w 1880 roku.

Pierwsza spółdzielnia spożywcza pod nazwą." Spółka Rolniczo - Spożywcza ", przemianowana później na " Spółdzielnię Rolniczo- Handlową Rolnik " powstała w Ujeździe w 1909 r. W 1911 roku zorganizowano Kasę Spółdzielczą, która obecnie działa jako Bank Spółdzielczy. Wiosną 1915 r. powstała Ochotnicza Straż Pożarna oraz orkiestra dęta przy straży. Po zakończeniu I wojny światowej w pobliskim Niewiadowie powstaje fabryka przemysłu zbrojeniowego "Nitrat", która była pod kontrolą gospodarczą Spółki Akcyjnej Polskich Zakładów Chemicznych. Sam Ujazd pozostawał nadal centrum handlowym i targowym z rozwijającym się rzemiosłem. Zorganizowano tu również w tym czasie przedszkole i pierwszy Urząd Pocztowy, ponieważ dawniej korespondencja i gazety były dowożone z pobliskich Rokicin, gdzie poczta istniała już wcześniej. Ujazd posiadał również dwa młyny wodne turbinowe, garbarnię oraz posterunek policji. Rozwinięty był przemysł rękodzielniczy: stolarstwo, szewstwo, krawiectwo, kołodziejstwo, kowalstwo, ślusarstwo, tapicerstwo.

Podczas II wojny światowej (7. IX. 1939 r.) na Ujazd spadły pociski niemieckie i został on w 80 % spalony. Latem 1943 r. Niemcy wysiedlili Polaków z ulicy Zagajnikowej i utworzyli tam getto dla Żydów. Po pewnym czasie żandarmi niemieccy zaczęli wywozić ich do obozów koncentracyjnych (ostatni transport - 6. I. 1944 r.), skąd już nigdy żaden z nich do Ujazdu nie wrócił. Działała również w czasie okupacji konspiracja. Okupanci prowadzili zmasowaną akcję eksterminacyjną, obejmującą przede wszystkim ludność pochodzenia żydowskiego, która osiadała na tych terenach głównie w okresie międzywojennym. Wspominając walki o niepodległość kraju nie należy zapominać o tym, że z Ujazdu pochodziło aż 4 uczestników obrony Westerplatte. Po zakończeniu drugiej wojny światowej Ujazd staje się siedzibą gminy, następnie gromady zaś po reformie administracyjnej roku 1973 ponownie staje się siedzibą władz gminy.

W czasie II wojny światowej zorganizowano w Ujeździe spółdzielnię spożywców, a w czerwcu 1945 r powstała istniejąca do dziś Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska".

W Ujeździe od dawna znajdował się Sąd Gminny, który przeniesiono po I wojnie światowej do Tomaszowa Mazowieckiego. Budynek drewniany- siedzibę sądu w Ujeździe rozebrano i na jego miejscu powstała piekarnia.

Po wojnie Gminą zarządzali Naczelnicy, a po zmianie ustroju, aż do dnia dzisiejszego Wójtowie. Przekrój Włodarzy Gminy Ujazd w latach 1973 - 2014 przedstawia sie następująco:

styczeń 1973 – maj 1976                              Naczelnik Gminy Henryk Wielgo

maj 1976 – maj 1982                                    Naczelnik Gminy Kazimierz Domżalski

lipiec 1982 - marzec 1988                             Naczelnik Gminy Sylwester Grzelczak

marzec 1988 - marzec 1990                          Naczelnik Gminy Ryszard Buczyński

marzec 1990 – czerwiec 1990                       p.o. Naczelnika Gminy Władysław Uptas

czerwiec 1990 – listopad 2002                      Wójt Gminy Bernard Korzeniowski

listopad 2002 – listopad 2012                       Wójt Gminy Włodzimierz Goździk

marzec 2013 – listopad 2013                        Wójt Gminy Marcin Grzelczak

grudzień 2014 – do chwili obecnej                 Wójt Gminy Artur Pawlak